MEBİ: Türkiye’nin Dijital Eğitim Hamlesi Dünyayla Yarışıyor

Dijital dönüşüm artık eğitimde bir lüks değil, zorunluluk. Yapay zekâ, veri analitiği ve bireyselleştirilmiş öğrenme sistemleri, eğitimi yalnızca dijitalleştirmekle kalmıyor; öğretmenin tanımını, öğrencinin rolünü ve öğrenmenin doğasını baştan yazıyor. Tam da bu değişimin kalbinde, Türkiye’nin eğitimde dijitalleşme vizyonunun somut bir adımı olarak MEBİ (Millî Eğitim Bakanlığı Bireysel Öğrenme Platformu) yükseliyor. MEBİ sadece dijital bir platform gibi görünse de gerçekte küresel boyutta ses getirme potansiyeli taşıyan, oldukça kapsamlı bir eğitim ekosistemiyle karşı karşıya kalıyoruz.

Millî Eğitim Bakanlığı’na (2024) göre MEBİ, öğrencilerin bireysel öğrenme süreçlerini desteklemek, hedeflerine göre kişisel çalışma planları oluşturmak ve yapay zekâ destekli yönlendirmelerle akademik gelişimi izlemek amacıyla tasarlanmış. Klasik içerik sunucularından ayrılan yönü de burada başlıyor: MEBİ bir bilgi deposu değil; öğrenciyi merkezine alan, yapay zekâ algoritmalarıyla şekillenen ve öğretmenin rehberliğini destekleyen bir dijital öğrenme evreni.

Platform, video derslerden konu özetlerine, çözümlü sorulardan deneme sınavlarına kadar geniş bir yelpazede içerik sunarken, bu materyalleri anlamlı bir öğrenme yolculuğuna dönüştürmek üzere analitik araçlarla donatılmış. Üstelik yalnızca lise düzeyine değil, artık ortaokula da hitap ediyor. Bu kapsam, MEBİ’yi yerel bir girişim olmanın ötesine taşıyarak, dünyadaki sayılı ulusal öğrenme sistemlerinden biri haline getiriyor.

Peki MEBİ bu anlamda yalnız mı? Hayır. Dünya genelinde Singapur’un Student Learning Space’i (SLS), Fransa’nın PIX’i ya da Finlandiya’nın Abitti sistemi benzer dijitalleşme hamlelerinin örnekleri. Ne var ki MEBİ’nin bu sistemlerden ayrıldığı çok önemli bir yön var: yerli bağlamda özgünlük. Örneğin, SLS bulut tabanlı ulusal bir öğrenme alanı sunarken, MEBİ de Türkiye’deki tüm öğrenci ve öğretmenleri aynı dijital platformda bir araya getirerek kamusal eşitliği önceleyen bir yapıya sahip (Ministry of Education Singapore, 2022).

Fransa’nın PIX sistemi ise öğrencilerin dijital becerilerini ölçerek sertifikalandırıyor. MEBİ’de henüz bu sertifikasyon süreci devreye alınmamış olsa da gelecekte yapay zekâ okuryazarlığı ya da dijital vatandaşlık gibi becerileri ölçen benzer araçların sisteme entegre edilmesi, bu anlamda önemli bir potansiyel barındırıyor (République Française, 2023).

Finlandiya’nın Abitti sistemi ise tüm ulusal sınavları dijital ortama taşımış durumda. MEBİ’nin deneme sınavı ve raporlama modülleri, Türkiye’de benzer bir dijital sınav sistemine geçiş için ilk adımı temsil ediyor (Finnish Matriculation Examination Board, 2023).

MEBİ’nin en dikkat çekici özelliklerinden biri, öğretim programlarıyla yüzde yüz uyumlu olması. Bu, pedagojik anlamda büyük bir avantaj. Öğrencinin okuldaki kazanımlarını dijital ortamda pekiştirmesi, öğrenme kayıplarının önüne geçmek açısından kritik. Aynı zamanda, yapay zekâ desteğiyle öğrencinin hangi konularda eksik kaldığını tespit edip buna göre bir yol haritası sunması, öğrenmeyi yalnızca daha verimli değil, daha adil hale de getiriyor.

Üstelik bu sistem ücretsiz. Yani cihaz ve bağlantı imkânı olan her öğrenci, bu kaynaklara ulaşabiliyor. Elbette bu noktada dijital uçurum riski oluşursa bu durum göz ardı edilmemeli. Kırsal bölgelerdeki öğrencilerin erişim olanakları sınırlı olduğunda, en iyi sistem bile kapsayıcı olmaktan uzaklaşabilir. MEBİ, bu bağlamda yalnızca içerik değil; erişim adaleti, öğretmen desteği ve kültürel çeşitliliğe uygunluk açısından da izlenmeli.

Peki MEBİ’nin geliştirilebileceği alanlar neler?

İlk olarak öğretmen üretiminin sisteme entegrasyonu, Singapur örneğinde olduğu gibi, öğretmenlerin kendi içeriklerini oluşturabileceği bir dijital stüdyo aracılığıyla mümkün olabilir (Ministry of Education Singapore, 2022). MEBİ, bu gelişimi mümkün kılmaya da çok yakın. Bu çerçevede Millî Eğitim Bakanlığı, dijital dönüşüm vizyonunu güçlendirmek amacıyla öğretmen ve öğrencilerin kendi içeriklerini tasarlayabilecekleri bir ortam oluşturmak üzere önemli bir adım attı. Bakanlık, Canva ile yaptığı iş birliği sayesinde EBA (Eğitim Bilişim Ağı) üzerinden erişilebilen dijital tasarım araçlarını öğretmen ve öğrencilerin kullanımına sundu. Böylece eğitim sürecinde dijital üretkenlik kültürünün yaygınlaşması hedeflenirken, kullanıcıların yalnızca içerik tüketen değil, aynı zamanda yaratıcı içerikler geliştiren bireyler hâline gelmesi destekleniyor.

Etki değerlendirmesi de göz ardı edilmemeli. MEBİ’nin başarıya ulaşıp ulaşmadığı yalnızca kullanıcı sayısıyla değil, öğrenme çıktılarına etkisiyle ölçülmeli. Bu da uzun vadeli, veriye dayalı araştırmaları ve akademik iş birliklerini zorunlu kılar.

Sonuç olarak MEBİ, Türkiye’nin dijital eğitim vizyonunu yerli bir kültürle evrensel standartlara taşıyan güçlü bir model olarak öne çıkıyor. Müfredatla doğrudan uyumlu olması, erişilebilirliği, kişiselleştirme kapasitesi ve veri temelli yapısı, onu yalnızca çağdaş bir uygulama değil, stratejik bir eğitim politikası aracı haline getiriyor. Türkiye, MEBİ aracılığıyla yalnızca çağın gerekliliklerine cevap vermiyor, aynı zamanda kendi pedagojik dilini dijital dünyaya taşıyor.

MEBİ, gelecekte uluslararası alanda örnek alınan bir sistem hâline gelebilir mi? Bu sorunun yanıtı, bugünden atılacak adımlarda gizli. Şeffaflık, açık kaynak mimarisi, öğretmen katılımı, erişim adaleti ve akademik izleme gibi başlıklar, MEBİ’nin yalnızca bugünü değil, geleceği için de belirleyici olacaktır tabii ki ama bu kadar kısa sürede güçlü bir yapı sunması, örnek alınan bir sistem olmasını mümkün kılabileceğini gösteriyor.

 

 

 

 

 

Kaynakça

Finnish Matriculation Examination Board. (2023). Abitti digital examination system. https://www.ylioppilastutkinto.fi/en/abitti

Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). MEBİ: Bireysel Öğrenme Platformu. https://mebi.eba.gov.tr/

Ministry of Education Singapore. (2022). Student Learning Space (SLS). https://www.learning.moe.edu.sg/

République Française. (2023). PIX: Plateforme d’évaluation des compétences numériques. https://pix.fr/

​